انتظارفرج
باسلام ازاینکه به وبلاگ خودسرزدین متشکرم ازشما خواهشمندم که نظرات خودتون رومنعکس کنیدانتظارفرج
باسلام ازاینکه به وبلاگ خودسرزدین متشکرم ازشما خواهشمندم که نظرات خودتون رومنعکس کنیدبرکات اطلاع از نشانه های ظهور
اطلاع از نشانه‌های ظهور، علاوه بر آنکه حسّ کنجکاوی انسان‌ها را ارضا می‌نماید، ثمرات و برکات مهم‌تری را نیز به دنبال می‌آورد که برخی از آنها عبارت است از:
1. یقین به علم غیب و علم به آینده معصومین (علیهم السلام): تحقق و رخداد پیشگویی‌ها، قرن‌ها پس از بیان آنها باعث می‌شود که شنونده و خواننده ناخواسته به گوینده این بیانات ایمان بیاورد. به خصوص در موارد متعددی که مطلب بیان شده بسیار فراتر از سطح فهم مخاطبان و شنوندگان این دست روایات در مقطع صدورشان باشد.
2. افزایش امید به وقوع و قرب ظهور: از آنجا که بسیاری از مطالب مطرح شده در این روایات در مقام بیان و تبیین نشانه‌های ظهور امام عصر(عج) هستند به طور طبیعی خوانندگان و مستمعان این نشانه‌ها نسبت به امام عصر(عج)، ظهور ایشان و نزدیک‌تر شدن این رخداد یقین بیشتری پیدا می‌کنند.
3. شناسایی جایگاه خود در نقشه و طرح نهایی هستی: چند هزار سال است که پس از هبوط حضرت آدم(علیه السلام)، آدمیان بر زمین زندگی می‌کنند و پس از ما نیز صدها و شاید هزاران سال بعد نیز این جریان زندگی برای بنی آدم ادامه داشته باشد. آنچه در دست ماست میراث تمام آنهاست که پیش از ما می زیسته‌اند که، باید آن را در نهایت امانتداری و حداقل به همان شکل که تحویل گرفته‌ایم، به نسل‌های پس از خود تحویل دهیم. کوتاهی در انجام هریک از وظایفی که در این راستا برعهده ما نهاده شده می‌تواند لطمات جبران ناپذیری برای ما و آیندگان ما به دنبال بیاورد. تفصیل این مطلب به مجال دیگری نیاز دارد و در اینجا نمی‌توان حق آن را ادا کرد. متأسفانه بسیاری از ما خود را تنها در ظرف این چند روزه محدود و معدود دنیا می‌نگریم و نه تنها از آینده بشریت که از آینده دنیایی و آخرتی خویش نیز غافلیم. فهم این نکته که از کجا آمده و به کجا می‌رویم و اساساً برای انجام چه مهمی ما را به صحنه هستی آورده‌اند باعث می‌شود که رفتاری کاملاً متفاوت با آنچه اکنون انجام می‌دهیم از ما مشاهده شود.
4. آمادگی برای مواجهه با آسیب‌ها و فتنه‌ها: دوره آخرالزّمان را به طور شاخص با انحرافات، اعوجاجات، بحران‌ها و آسیب‌ها می‌شناسند. مسلماً افرادی که پیش از وقوع فتنه‌ها و بحران‌ها از آمدن آنها خبر دارند خود را برای مواجهه با آن مهیّا می‌کنند به حدّی که در مواردی می‌توانند بدون ذرّه‌ای آسیب پذیرفتن آن را پشت سر بنهند. مثال شاخص و ملموس این آمادگی بحران خشک‌سالی هفت ساله مصر در دوران حضرت یوسف(علیه السلام) است که تنها با خوابی و تعبیری توانستند از آن رهایی یابند و حتی از مناطق اطراف خویش مانند کنعان نیز دستگیری نمایند. شاید اگر ما هم به طور جدی به مطالعه نشانه‌های ظهور بپردازیم بتوانیم به چنین توفیقی دست یابیم.
5. شناسایی و ریشه‌یابی دقیق‌تر مشکلات و بحران‌ها: از آنجا که ما در حال حاضر از جمله ساکنان آخرالزمان به شمار می‌آییم می‌توانیم با نگاهی گذرا به اطراف خود موارد متعددی از فتنه‌ها و آسیب‌ها را احصا کنیم که متأسفانه در تحلیل‌ها و چاره‌جویی‌ها بدون به توجه به ریشه‌ها و علل و اسباب اصلی افراد به ارائه راه حلی سطحی‌نگرانه بسنده می‌کنند. بدیهی است که نتیجه یک راه حلّ ساده و سطحی در بهترین حالت آن است که مشکل مرتفع نشود و در واقع، در موارد متعدد باعث دامن زدن و تشدید مشکل تا مرز چاره ناپذیری می‌شود.
6. جهت‌یابی برای برنامه‌ریزی‌های خرد و کلان اجتماعی (درون‌مرزی، درون دینی و مذهبی، بین‌المللی): مشهور است که می‌گویند فهم سؤال نیمی از جواب است و تا مسئله‌ای را خوب نفهمیم نمی‌توانیم آن را به درستی حل کنیم. با شناسایی و ریشه‌یابی دقیق مشکلات و نیز نفش تاریخی خود، به راحتی می‌توان دریافت که چه برعهده ماست، باید در شرایط کنونی متولّی انجام چه اموری شویم و هدف پیش روی ما چیست. شناسایی مبدأی که در آن هستیم، هدفی که باید به آن برسیم و مسیر میان مبدأ تا مقصد همان برنامه‌ریزی مهم و اساسی است که باید در تمامی عرصه‌های خرد و کلان آن را لحاظ کنیم و صد افسوس که مورد غفلت ما واقع شده است.
محمود مطهری‌نیا
ماهنامه موعود شماره 96
تعیین زمان ظهور ممنوع!
در این روزها، نویسندگان زیادی اقدام به مشخّص کردن زمان ظهور امام زمان (عج) کرده‌اند. این خود، نشان‌دهنده اشتیاق و لحظه‌شماری مردم برای زودتر تحقّق یافتن بشارت‌های نبوی (صلی الله علیه و آله) است که طبق آن، صفحات تاریخ دگرگون می‌شود و جهت حرکت بشریّت را از ستم و بی‌عدالتی به سمت عدالت و دادپروری تغییر می‌دهد. این کار، یا از عشق زیادشان به حضرت بقیّـه الله (عج) سرچشمه می‌گیرد یا از نا آگاهی آنها از حقایق واقعی.
حقیقتی که باید بدان توجّه داشت، این است که ائمه اهل‌بیت (علیه السلام) با وجود آنکه بسیار، از امام مهدی (عج) سخن گفته و ویژگی‌های دوران ایشان و نشانه‌های ظهورش را برشمرده‌اند، امّا از بیان زمان ظهور خودداری کرده و حتّی مردم را از مشخّص کردن زمان خاصّی برای ظهور ایشان، نیز نهی کرده‌اند. امامان (علیهم السلام) به ما دستور داده‌اند، هر کس را که از زمان ظهور خبر می‌دهد، تکذیب کنیم، زیرا زمان ظهور یکی از اسرار الهی است که خداوند بزرگ، با حکمتی، آن را از مردم پوشیده و پنهان نگاه داشته است.
دلایل تعیین کنندگان زمان ظهور
تعیین‌کنندگان وقت ظهور هیچ‌گونه ایرادی برای تعیین زمان ظهور نمی‌بینند، نه حرمتی و نه هیچ‌گونه نهی‌ای. آنها می‌گویند:
1. احادیث و روایات شریفه‌ای که تعیین زمان ظهور را نهی می‌کنند، عام و مطلق نیستند، بلکه منظور آنها تکذیب کسانی است که توقیت را به اهل‌بیت (علیه السلام) نسبت می‌دهند و درحقیقت، توقیت منسوب به ایشان (علیه السلام) به دروغ را نهی کرده است. یعنی کسانی که زمانی برای ظهور تعیین می‌کنند، صرفاً اگر آن زمان و گفته خود را به اهل‌بیت(علیه السلام) نسبت دهند، دروغ‌گو هستند، زیرا امامان (علیه السلام) در گذشته، زمانی برای آن مشخّص نکرده‌اند و در آینده نیز زمانی را تعیین نمی‌کنند.
2. روایتی وجود دارد که ثابت می‌کند ائمّه اهل‌بیت (علیه السلام) زمان ظهور را بیان کرده‌اند،خداوند بداء پیش آورده و زمان ظهور را تغییر داده است. به عنوان مثال، در روایتی آمده است: «ابوحمزه ثمالی گفت: از امام محمّد باقر شنیدم، فرمود: ای ثابت، خداوند، زمان این امر را در سال 70 هجری تعیین کرده بود، زمانی که حسین (ع) کشته شد، امّا غضب خداوند شدّت یافت و آن را به سال 140 به تأخیر انداخت، هنگامی که ما در مورد آن با شما سخن می‌گوییم شما آن را منتشر و فاش می‌کنید و پرده و نقاب را برمی‌دارید و به همین دلیل، خداوند پس از آن، زمانی را معین نفرموده است. ابوحمزه می‌گوید: در مورد آن با امام جعفر صادق (علیه السلام) سخن گفتم و ایشان فرمود: «درست است، این‌گونه بوده است».1 این روایت روشن و صریح است و همان‌گونه که ماجد المهدی می‌گوید، اگر توقیت و تعیین زمان ظهور، حرام یا ممنوع بود، آیا امکان دارد معصومی مرتکب فعل حرام و ممنوع شده باشد؟
3. روایات زیادی از اهل‌بیت (علیه السلام) نقل شده که مردم را از نام‌گذاری یا نام بردن امام زمان (عج) نهی می‌کند و از
روایات مختلف درمی‌یابیم که حتّی بردن نام امام مهدی(عج) نیز ممنوع و نهی شده و از نظر شرعی حرام است.2 جدا از این، یک روایت وجود دارد که افرادی را که در میان مردم نامی بر او می‌گذارند لعن کرده است. با توجّه به این مطالب، باید گفت همه ما ملعون هستیم زیرا ما شب و روز نام‌هایی را برای ایشان به کار می‌بریم. در گردهم‌آیی‌ها، بر منبر مسجدها و حسینیه‌ها و در اینترنت، چه کسی از ما نام شریف ایشان را نمی‌داند؟!
حال، ما چگونه می‌توانیم این احادیث را با احادیث و روایات زیادی از اهل‌بیت (علیه السلام) که نام امام مهدی (عج) را ذکر کرده‌اند، در کنار هم بگذاریم؟ و حتّی یک حدیث اهل‌بیت از پیامبر (صلی الله علیه و آله) نقل کرده‌اند که نام دوازده امام بعد از خودشان را ذکر کرده است. با خواندن این حدیث متوجّه می‌شویم که نام امام مهدی (عج) «م‌ح‌م‌د» بن امام حسن عسکری است و با توجّه به این، توقیت را نیز می‌توان از این باب دانست و آن را جایز شمرد.
4. شیخ کلینی در کتاب «الکافی» هشت باب را به صاحب‌الزّمان (عج) اختصاص داده که ششمین باب تحت عنوان «مکروه بودن توقیت» است. کلینی در این باب، دو خبر از امام باقر(علیه السلام) و پنج خبر از امام جعفر صادق(علیه السلام) در نفی مسئله توقیت ظهور امام ذکر کرده امّا چرا تعیین زمان ظهور را مکروه دانسته است، نه حرام؟ ماجد المهدی سؤال می‌کند: چرا شیخ کلینی این باب را تحت عنوان مکروه بودن توقیت آورده نه حرام و ممنوع بودن توقیت؟
نهی توقیت؛ روایات و عقل
برخی ادّعا می‌کنند که تعیین زمان ظهور امام (عج) امکان‌پذیر است. با پژوهش و بررسی ادلّه شرعی و عقلی، در می‌یابیم که نهی توقیت از جمله اموری است که در بسیاری از اخبار و روایات بر آن تأکید و توصیه شده است که اعلام زمان ظهور، امری الهی است. از برخی اخبار این‌گونه دریافت می‌شود که هر کس زمانی برای ظهور آن حضرت معین کند، در حقیقت در علم خداوند شریک شده است امّا باید دانست، حکمت الهی چنین اقتضا کرده که زمان ظهور ناشناخته و نامعلوم و از مردم پوشیده باشد؛ همانند امور دیگر مانند شب قدر یا زمان مرگ. علّت نهی توقیت یا تعیین و مشخّص کردن روز ظهور، به وجود حکمتی الهی و اسرار زیادی باز می‌گردد که سیره و زندگی‌نامه ایشان را در بر گرفته است، مانند مسئله غیبت. با توجّه به این، از نظر نگارنده راز اصلی توقیت، این است که از امور غیبی است.
تهیه و تنظیم: گروه دین و اندیشه تبیان
1. غیبت نعمانی، ص 197، غیبت طوسی، ص 287، المعجم الموضوعی لأحادیث المهدی، ص 767.
2. سیّد محمّد حسینی شیرازی در کتاب خود تحت عنوان الامام المهدی(ع) گفته است: گفته شده ذکر نام ایشان در زمان غیبت جایز نیست، امّا سخن غیر متیقنی است زیرا شرایط سیاسی زمان امام عسکری(ع) و پس از آن، اجازه ذکر نام شریف ایشان را نمی‌داد زیرا عبّاسیان و امثال اینها، تلاش می‌کردند ایشان را از یادها ببرند و ایشان را به قتل برسانند و تصوّر می‌کردند می‌توانند نور خداوند را خاموش کنند. امّا ظاهراً ذکر نام ایشان در این زمان جایز است. هرچند تمام حکمت‌های عدم ذکر نام ایشان در آن زمان برای ما روشن نشده است جدا از این، در مورد حرمت نام‌گذاری و حرمت ذکر نام شریف ایشان نیز اختلاف نظر وجود دارد. در دوران متأخر، مشهور این است که ذکر نام ایشان جایز است و حرمت نام‌گذاری مربوط به زمان غیبت صغرا است و آن هم علل داشته که ما آن را ذکر کردیم. به نظر ایشان، آن‌گونه که در موسوعه الفقه، ج 93، کتاب المحرمات، ص 198 آمده: تسمیّه امام غایب(ع)، به نام م‌ح‌م‌د، ظاهراً نام بردن از ایشان با این نام حرام نیست، قول به حرام بودن آن مشکل است هر چند احتیاط در ترک آن است.
مجتبی الساده، مترجم: سیّد شاهپور حسینی
ماهنامه موعودمیخواهی امام زمانت را دریابی؟
وظایف منتظران
استقامت در حفظ ایمان و عقیده
می خواهی امام زمانت را دریابی، باید دین و ایمانت را از شر شیاطین، کافران، منافقان و دشمنان اهل بیت(علیهم‌السلام) و نیز شبه هایی که هر لحظه ممکن است به عرصه ایمان و دین شخص رخنه کرده و هجوم آورد، حفظ کنی. ثبات و استقامت در حفظ ایمان و عقیده، صبر و تحمل بر مصیبت ها و شماتت دشمنان بسیار مشکل است، مگر برای کسی که لطف ویژه خدا شامل حالش شود. راه ثبات ایمان و حفظ عقیده و نگهداری نفس از طغیان و عصیان، در عمل کردن به وظایف است. ائمه اطهار (علیهم‌السلام) در روایات بسیاری ما را به صبر و استقامت در حفظ ایمان و عقیده امر کرده اند. این روایت امام جواد (علیه السلام) را خوانده ای که حضرت می فرماید: « مهدی ما در غیبتی خواهد بود. پس هر کس بر دین خود ثابت بماند ... در قیامت، در درجه من و با من است».1می خواهی در راه ایمان و عقیده ات استقامت بورزی؟ می خواهی نگذاری شبهه ها و شایعات ذهنت را از آنچه که وظیفه توست، به دور دارند؟ می خواهی امام زمانت را دریابی؟
از نشانه های ظهورش چقدر می دانی؟ می دانی شناخت این نشانه ها چقدر کمکت می کند برای اینکه ایمانت متزلزل نشود و شبهه ها تو را از پای در نیاورند؟ ...
می دانی اگر نشانه های ظهور را بشناسی، آن وقت دیگر در منجلاب فساد و گمراهی و تباهی نخواهی افتاد؟ به دنبال این همه عرفان های کاذبی که هیچ کدام شان سر و ته درستی هم ندارند، نخواهی رفت؟ می دانی نشانه های ظهور را که بشناسی، معرفت و شناختی که به دست می آوری، کمکت می کند که هم ایمان و عقیده ات را حفظ کرده باشی و هم برای آمدن حضرت خدمتگزاری کرده باشی و شرایط را برای ظهورش، فراهم؟ ...
این نشانه ها را در گفت و گوهای بعدی مان با هم خواهیم شناخت. شاید زیاد درباره آن ها شنیده باشی، اما یادت نرود که بسیاری از آن نشانه ها که برایمان گفته اند، در لفافه است و من و تو باید امروز لفاف آن را باز کنیم تا دیگر شبهه ها نتوانند به بیراهه بکشانندمان ... .
می دانی که برای حفظ ایمان و ثبات عقیده ات، اول باید خودسازی کرده باشی؟ ... خودسازی آنقدر مهم هست که خدا در قرآنش به آن قسم یاد کند ... قَد أفلَحَ مَن زَکَّآهَآ ... وَ قَد خَابَ مَن دَسَّاهَا 2 ...، یکی از الزامات رسیدن به رستگاری و کمال حقیقی که برای هر مسلمانی واحب است ... حالا وظیفه من و تو هم به عنوان منتظر فرج مهدی فاطمه(عج) خودسازی و تطهیر است که اگر از آن غافل شویم، چگونه فضیلت صحبت با امام را درک کنیم که به یقین آنان که خویشتن خویش را به طهارت ساخته اند، از عطر کلام مهدی(عج) بهره مند می شوند و جان شان صفا می یابد که آنان همان یاران مهدی منتظَر هستند ... این سخن امام صادق (ع) گواه این حرف من که فرمودند: « هر کس دوست دارد از اصحاب مهدی(عج) باشد، باید که منتظِر باشد و در این حال به پرهیزکاری و اخلاق نیکو رفتار کند. در این صورت اگر بمیرد و مهدی (عج) پس از مردنش به پا خیزد، پاداش او همچون پاداش کسی خواهد بود که آن حضرت را درک کرده است. پس بکوشید و در انتظار بمانید. گوارا باد بر شما ای گروه مشمول رحمت خدا»3
غیبت مهدی فاطمه(عج) هیچ گاه به معنای تعطیلی امامت او نبوده و نیست که او در زمان غیبتش هم، به لوازم امامتش عمل می کند و ثمرات وجودی اش همیشه نمایان است. هیچ می دانی در این زمان در پس پرده غیبت بودن امام، اگر بخواهی ثابت قدم در راه باشی و ایمانت را ندزدند، باید که پیرو نایب امام باشی؟ همو که تمام کارها و حوادثی که اگر امام می بود، خود انجامش می داد و حالا که در پس پرده غیبت است، او انجام شان می دهد... یعنی فقیه جامع الشرایط ...
بگذار بحث ولایت فقیه را در جای دیگری بیانش کنیم که این بحث، خود مجالی می طلبد مفصل، در این آشفته بازاری که جهان را فرا گرفته است... ، اما این پیام مهدی (عج) اتمام حجتی است بر ما برای پیروی از ولایت فقیه که در پاسخ به نامه یکی از شیعیانش فرمود: « در حوادث پیش رو، به راویان حدیث ما مراجعه کنید؛ چرا که آنان حجت و نماینده من هستند و من حجت خدا هستم»4 و این سخن امام حسن عسکری (ع) گویاتر و شفاف تر وظیفه من و تو را مشخص می کند که در ضمن توقیعی، به مردم چنین فرمودند: « مقلد و تابع بی چون و چرای فقیه جامع الشرایط باشید» 5
آنهایی که راه را به بیراهه رفته اند، آنهایی که پیرو گروه های منحرف و ملحدی شده اند که با ادعای پیروی از امام عصر(عج) در واقع فقط به پیروی از شهوات خویش پرداخته اند، آنان همان کسانی هستند که در ظهور امام شتاب کرده اند و صبر و تحمل را از دست داده اند ... از همین روست که از هر کسی که ادعای ظهور می کند، پیروی می کنند، از آنان که ادعای نیابت امام را دارند، از آنان که خود را همسر امام می دانند و ... ! برخی هم که دیگر تفریط را به آنجا رسانده اند که در وجود امام شک و تردید دارند ... و بالاتر اینکه وجود حضرت را انکار می کنند ...! اینان مصداق واقعی این سخن امام صادق(ع) هستند، وقتی فردی از امام درباره زمان ظهور پرسید، حضرت فرمود: « عجله کنندگان هلاک می شوند و تسلیم شدگان نجات می یابند»6 همین نجات یافتگانند که ایمانشان را حفظ کرده اند و در عقیده شان ثابت قدم مانده اند ... .
و حالا یک سؤال:
تو چقدر خودسازی کرده ای و پیرو ولایت فقیه هستی؟ چقدر ایمانت را حفظ کرده ای و در راه عقیده ات ثابت قدمی؟
تا به حال این را از خودت پرسیده ای؟ که بدانی چگونه منتظری بوده ای برای حضرت؟...
چرا برای امام زمان (عج) دعا می‌کنیم؟
دلیل دعا کردن براى سلامتى امام عصر چیست؟ در حالى که خداى منان اراده دارد ایشان زنده و سلامت بمانند، آیا اصلا امکان دارد آن وجود مبارک دچار کسالت شوند؟
| آن سفر کرده که صد قافله دل همره اوست
|
| هر کجا هست خدایا به سلامت دارش 1
|
دعا از هر حیث مخصوصا براى سلامتى امام زمان (عج) آثار و برکات فراوانى دارد که برخى عبارتند از:
1. دعا نشانگر علاقه و محبت مسلمانان به ایشان است. اگر چه دوستى تمام ائمه معصومین علیهم السلام بخشى از ایمان و شرط قبولى اعمال است، در عین حال دعا کردن در حق امام زمان (عج) موجب ازدیاد محبت آن حضرت در دل و در نتیجه موجب تقویت ایمان مى گردد .
2. دعا اظهار تجدید عهد و پیمان با آن حضرت است و محتواى پیمان با آن حضرت را دین دارى، شریعت محورى و تصمیم قلبى بر اطاعت امر امام علیه‌السلام و یارى رساندن او با نثار جان و مال تشکیل مى‌دهد.
تجدید بیعت با آن حضرت علیه السلام کارى است که بعد از هر نماز از نمازهاى پنجگانه یا در هر روز و یا در هر جمعه انجام آن مستحب است . هر روز بعد از نماز صبح، دعاهایى که مربوط به وجود مبارک امام عصر (عج) است، خوانده شود، بسیار مفید و مؤثر خواهد بود .
دعاى شریف «اللهم بلغ مولاى صاحب الزمان صلوات الله علیه عن جمیع المؤمنین ...» و نیز «دعاى عهد» شاهدى براى این سخن است . 2
3. دعا سبب زنده نگه داشتن یاد امام غایب در دل منتظران مى گردد. یاد امام زمان (عج) توجه به ارزش هاى دین و اصول اخلاقى را در دل ها زنده مى کند و غفلت از یاد امام، یکى از دلایل عمده پژمردگى و سستى ارزش هاى الهى و انسانى در جوامع اسلامى است .
| دلت گر که یک لحظه غافل نشیند
|
| خدنگ بلا بر دل دل نشیند
|
4. کسى که سلامتى امام زمانش برایش مهم است، مسلما آزردن آن حضرت برایش سخت است; در نتیجه دعا براى سلامتى آن حضرت، انسان را به انجام کارهایى وا مىدارد که موجب خشنودى آن حضرت و در نتیجه سبب رسیدن به مقام رضوان الهى مى گردد .
5. دعا بسیار مؤثر است و موجب فرج آن حضرت و نیز فرج و گشایش در زندگى مؤمنان مى شود.
6. دعا موجب قرب الهى است. امام مهدى(عج) در خصوص زیارت آل یس مى فرمایند: «هرگاه خواستید به وسیله ما به خداوند و به ما توجه کنید، این زیارت را که از جانب خداوند انشا شده است، بخوانید» . 3
این زیارت که از جهات مختلف محتوایى عمیق دارد، بسیار مورد تاکید و سفارش قرار گرفته است. این زیارت از ابتدا تا انتها، دعاى براى سلامتى، تندرستى و بهروزى امام زمان(عج) است؛ «السلام علیک یا خلیفة الله و ناصر حقه ... السلام علیک حین تصبح و تمسى، السلام علیک فى الیل اذا یغشى و النهار اذا تجلى ... السلام علیک بجوامع السلام ...؛ سلام بر تو اى جانشین خدا و یارى کننده حق ... درود و سلام بر تو هنگامى که صبح و شام کنى، درود و تهیت الهى بر تو در شب که همه جا را فراگیرد و در روز، در وقتى که نور دهد (یعنى سلام بر تو در هر صبح و شام) ... ، درود بر تو درودى همه جانبه ...» .
در دعاى بعد از این زیارت نیز معانى بلندى نهفته است; مانند: خدایا او (امام زمان «عج») را از شر هر متجاوز و سرکشى و از شر همه خلق خود پناه ده و او را از حوادث یومیه، از پیش رو و از پشت سر و از طرف چپ، حفظ و نگه دارى کن و از این که آسیب و گزندى به او برسد، جلوگیرى کن و در خصوص او، رسولت و خاندان رسولت را حفظ نما و به دست مبارکش عدل و داد را پدیدار نما! «اللهم اعذه من شر کل باغ و طاغ و من شر جمیع خلقک و احفظه من بین یدیه و من خلقه و عن یمینه و عن شماله و احرسه و امنعه من ان یوصل الیه بسوء و احفظ فیه رسولک و آل رسولک واظهر به العدل ...» .
در پایان سخن لازم است یادآور شویم که دعا کردن براى سلامتى و فرج آن حضرت، اطاعت از امر خداوند و نیز اهل بیت پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله است; «و هر که خدا و رسولش را اطاعت کند و خداترس و پرهیزکار باشد، چنین کسى به فوز و سعادت خواهد رسید» .4
آخرین نکته این است که هر چند طبق وعده الهى حضرت زنده و باقى هستند تا زمانى که پرچم توحید و عدل را در همه جهان به اهتزاز درآورند، ولى بالاخره بشر هستند و در معرض آفات جسمانى و بلاهاى طبیعى و ممکن است مریض شوند و دچار کسالت گردند و از این نظر دعاى ما براى سلامتى حضرت و حفظ ایشان از این آفات و حوادث، بدون شک در سلامتى وجود آن عزیز عالم وجود و آخرین در صدف امامت و ولایت، مؤثر و مفید است .
مجتبی موحدیان | آخرین مسافر
تنظیم: گروه دین و اندیشه تبیان
۱ . دیوان حافظ، ص۲۲۳ .
۲ . قمى، مفاتیح الجنان، ص۸۹۱و۸۹۲ .
۳ . همان، ص۸۶۳ .
۴ . نور (۲۴): ۵۲ .
نشانه‌های ظهور، مفاهیم و اصطلاحات
متناسب با بررسی نشانه های ظهور، در این شماره مجله، برخی مفاهیم و اصطلاحات مرتبط با این موضوع را که معمولاً در کتاب ها و آثار مؤلفان اسلامی از آنها یاد می شود، بررسی می کنیم:
1. نشانه های ظهور
ظهور مصلح آخرین، حضرت بقیـه الله الاعظم ـ ارواحنا له الفداء ـ با حوادث طبیعی، رویدادهای اجتماعی و تحولات سیاسی و نظامی بسیاری همراه است که همه، از آماده شدن جهان برای ورود به عصری جدید و آغاز دورانی سرنوشت ساز از حیات کره خاک حکایت می کنند. از مجموع این حوادث، رویدادها و تحولات که پیش از ظهور یا هم زمان با آن رخ می دهند، به نشانه ها یا علایم ظهور تعبیر می‌شود. به این نکته هم باید توجه داشت که همه این نشانه ها در یک زمان رخ نمی دهند و از نظر دوری یا نزدیکی به وقت ظهور، با یکدیگر تفاوت دارند.
2. مَلاحِم
این واژه جمع «مَلْحَمَه» به معنای جنگ و خون ریزی بزرگ و رزمگاه است. در مورد ریشه این کلمه، برخی گفته اند: ملحمه از «لُحْمَه» به معنای تار و پود پارچه گرفته شده است و چون معمولاً در رزمگاه طرفین نبرد چون تار و پود پارچه در هم می پیچند، به آن «ملحمه» می‌گویند. برخی دیگر گفته اند: این کلمه از «لَحْم» به معنای گوشت گرفته شده است و بدان دلیل به رزمگاه «ملحمه» می گویند که در آن گوشت های کشته شدگان به فراوانی به چشم میخورد.1
ملاحم در اصطلاح به جنگها و رویدادهای مهم سیاسی و اجتماعی اطلاق می شود که پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله) و امامان معصوم(علیه السلام) از وقوع آنها خبر داده‌اند.
ظهور
مصلح آخرین، حضرت بقیـه الله الاعظم ـ ارواحنا له الفداء ـ با حوادث
طبیعی، رویدادهای اجتماعی و تحولات سیاسی و نظامی بسیاری همراه است که همه،
از آماده شدن جهان برای ورود به عصری جدید و آغاز دورانی سرنوشت ساز از
حیات کره خاک حکایت می کنند.
3. فِتَن
کلمه «فتن» جمع «فتنه» به معنای آزمایش، امتحان، شورش، اختلاف آرا، رنج و محنت است. این واژه در اصل به عملی گفته می شود که برای پاک کردن طلا و نقره از نا خالصی انجام می‌گیرد.2 فتن در اصطلاح به معنای حوادث و رویدادهایی است که وقوع آنها در کلمات پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) و اهل بیت طاهرینش(علیه السلام) پیشگویی شده است.
4. اشراط الساعـه
کلمه «اشراط» جمع «شَرَط» به معنای علامت و نشان است.3 «اشراط الساع» یا «اشراط یوم القیام » در اصطلاح عبارت از «نشانه‌های برپایی قیامت» است. در منابع روایی، از برخی نشانه های ظهور به عنوان نشانه های برپایی قیامت یاد شده است.4
پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله) از همان سال های آغازین بعثت، بر اساس دانش ماورایی خود، به پیش گویی رویدادهای مختلف فرهنگی، سیاسی و اجتماعی می پرداخت که در آینده های دور و نزدیک در جامعه اسلامی روی خواهد داد. به تعبیر برخی از روایات، ایشان، مسلمانان را از همه حوادثی که تا آستانه قیامت رخ خواهد داد، آگاه می کرد. آن حضرت گاه مسلمانان را نسبت به رخدادهای مبارکی که در آینده رخ خواهد نمود، مژده و بشارت می داد و گاه آنان را از وقایع شومی که پیش روی آنهاست، برحذر می داشت. این رویه مستمر پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) در مورد پیشگویی رویدادهای مختلف به ویژه رویدادهایی که در آخر الزمان رخ خواهد داد، موجب شد که مسلمانان در طول سال های پربرکت حیات رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) از گنجینه ارزشمندی از روایات مربوط به حوادث آینده برخوردار شوند؛ گنجینهای که از همان سده های آغازین گسترش اسلام به دست مؤلفان، مورخان و محدّثان، جمعآوری و در اختیار نسل‌های آینده گذاشته شد.
مؤلفان اسلامی مجموعه روایت هایی را که به ویژه از پیامبر اسلام در زمینه حوادث مختلف اجتماعی و سیاسی وارد شده بود، در کتاب هایی که معمولاً با عناوینی همچون علامات المهدی، علامات مهدی آخرالزمان، علایم الظهور، أشراط الساع، علامات یوم القیامه، الفتن، الملاحم، الفتن و المحن، الفتن و... نامیده میشده است، جمعآوری کرده‌اند.5
گفتنی است کتابشناس بزرگ شیعی، «آقا بزرگ تهرانی»؛ از بیش از سی مورد کتاب که با عناوینی نظیر «الفتن و الملاحم» نوشته شدهاند، یاد کرده است.6
5. شرایط ظهور
به مجموعه زمینه ها و بستر های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی که در صورت فراهم شدن آنها ظهور امام مهدی(عج) رخ خواهد داد، «شرایط ظهور» گفته می شود. البته در اینکه با قاطعیت بتوان اموری را از شرایط ظهور برشمرد و ادعا کرد که با تحقق آنها حتماً ظهور محقق خواهد شد، تردید وجود دارد، با این حال، شاید بتوان از برخی روایات چنین استفاده کرد که اموری مانند آمادگی فکری و عملی مردم برای ظهور امام عدالت گستر، عزم جدی آنها برای وفا به پیمان خود در برابر آن امام، وجود تعداد کافی یاران مخلص و وفادار، ناامیدی کامل مردم از طرح ها و برنامه های دست ساخته بشر برای اصلاح وضع جهان و... از شرایط ظهور به شمار می آیند.
گفتنی است برخی افراد، نشانه های ظهور را با شرایط ظهور اشتباه می گیرند و گمان می کنند ظهور امام مهدی(عج) به تحقق این نشانه ها بستگی دارد و تا زمانی که آنها رخ ندهد، لزوماً ظهور واقع نخواهد شد، در حالی که نشانه های ظهور تنها جنبه آگاهی بخشی، بیدار سازی و هشدار دهی دارند و راه هایی برای تشخیص منجی موعود حقیقی از موعودهای دروغین به شمار می آیند. بنابراین، چه بسا امکان دارد که اراده خداوند به ظهور امام مهدی(عج) تعلق گیرد بی آنکه برخی از نشانه های ظهور محقق شده باشند. در معارف شیعی، از این موضوع به «بداء» تعبیر می‌شود.7
ابراهیم شفیعی سروستانی
تهیه و تنظیم: گروه دین و اندیشه تبیان
پی‌نوشت‌ها:
1. لسان العرب، ج 12، ص 254، ماده «لحم».
2. همان، ج 10، ص 178، ماده «فتن».
3) همان، ج 7، ص 82 .
4. در یکی از این روایات نشانه های برپایی قیامت به نقل از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) چنین بیان شده است: «لا تقوم الساع[ حتی تکون عشر آیات: الدجال و الدخان و طلوع الشمس من مغربها، و دابّ[ الأرض و یأجوج و مأجوج و ثلاث[ خسوف: خسف بالمشرق و خسف بالمغرب و خسف بجزیر\ العرب و نار تخرج من قعر عدن تسوق الناس إلی المحشر تنزل معهم إذا نزلوا و تقبل معهم إذا أقبلوا.» بحار الأنوار، ج 6 ، ص 303، ح 1 و ج 52، ص 209.
5. ر.ک: نعیم بن حماد بن معاویه، الفتن، تحقیق: مجدی بن منصور بن سید الشوری، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1418 ه. ق، ص 11.
6. ر.ک: آقا بزرگ طهرانی، الذریع[ إلی تصانیف الشیعه، چاپ دوم: بیروت، دارالاضواء، بیتا، ج 16، صص 114 - 112، ج 22، صص 190 - 187.
7. درباره موضوع «بداء» به مقاله‌ای که در صفحات 36ـ39 همین شماره مجله آمده است مراجعه نمایید.