ارزش معنوی دیگر که حکایت از مقام معنوی بالای حضرت معصومه سلام الله علیها دارد پاداش فراوانی است که بر زیارت آن حضرت مترتب است.

از آنجا که آن بانو در سه ضلع ولایت یعنی: فرزند و خواهر و عمه امام، قرار گرفته، چنان که در زیارتنامه آن حضرت می‏خوانیم: «السلام علیکِ یا بنت ولیّ الله، السلام علیک یا اُخت ولیّ الله، السلام علیک یا عمّة ولیّ الله.» از همان سه ضلع امامت نیز روایات فراوانی درباره پاداش زیارت آن حضرت نقل شده است. از جمله:

امام صادق علیه السلام فرمود: «فمن زارها وجبت له الجنّةُ(1)؛ پس هر کس او (فاطمه) را زیارت کند، بهشت بر او واجب می‏گردد.»

از امام رضا علیه السلام از فاطمه دختر موسی بن جعفر (علیهماالسلام) سؤال شد: فقال: من زارها فلهُ الجنّة(2)؛ هر کس او (فاطمه) را زیارت کند بهشت برای او خواهد بود.»

و امام جواد علیه السلام فرمود: «من زار عمّتی فلهُ الجنّه(3)؛ هر کس عمه‏ام (فاطمه) را در قم زیارت کند برای او بهشت خواهد بود.»

به همین مضمون روایات متعددی از حضرات معصومین نقل شده است.

پی‎نوشت‎ها:

1- بحار الانوار، ج 48، ص 316، بیروت .

2- سفینة البحار، ج 2، ص 376.

3- هر کس معصومه را در قم زیارت کند مثل این است که مرا زیارت نموده، ناسخ التواریخ، ج 3، ص 68و ریاحین الشریعه، ج 5، ص 35.

علاوه بر روايات فراوانى كه از پيشوايان معصوم پيرامون ‏فضيلت زيارت حضرت معصومه عليهاالسلام رسيده، هنگامى كه يكى از محدثان ‏برجسته قم، به نام «سعدبن ‏سعد» به محضر مقدس امام رضا عليه السلام شرفياب ‏مى‏شود، امام هشتم خطاب به ايشان مى‏فرمايد: «يا سعد عندكم لناقبر»؛ «اى سعد!از ما در نزد شما قبرى هست.» سعد مى‏گويد:

«فدايت ‏شوم،آيا قبر فاطمه دختر(موسى‏بن جعفر)(عليهماالسلام) را مى‏فرماييد؟» مى‏فرمايد: «نعم، من زارها عارفا بحقها فله ‏الجنه‏»؛ «آرى، هر كس او را زيارت كند، در حالى كه به حق او عارف باشد، بهشت از آن اوست.»

در اين حديث تعبير «عارفا بحقها» بسيار تعبير بلندى است كه ‏فقط در لسان حجج الهى چنين تعبيرى به كار مى‏رود. امام صادق عليه السلام در اين رابطه مى‏فرمايد:

«من زارها وجبت له الجنه‏»؛ «هر كس او را زيارت كند، بهشت ‏بر او واجب گردد.» و در حديث ديگرى آمده است: «ان زيارتها تعادل الجنه‏»؛ «زيارت او همسنگ بهشت است.»

---------

--------

-------

------

امام حسن عسکری علیه السلام: «ان ابنی هو القائم من بعدی یجری فیه سنن الانبیاء: بالتعمیر و الغیبه حتی تقسو قلوب لطول الامد و لا یثبت علی‏القول به الا من کتب الله عز و جل فی قلبه الایمان و ایده بروح‏منه »

پس از من فرزندم قائم است و اوست که مانند پیامبران ، عمری‏دراز و غیبت‏خواهد داشت در غیبت طولانی او دلهایی تیره گردد .فقط کسانی در اعتقاد به او پای برجا خواهند ماند که خداوند عزو جل دل آنان را به فروغ ایمان ثابت و آنان را با مدد خویش‏موید گرداند .

امام حسن عسکری علیه السلام: « . . . لا ن طاعه آخرنا کطاعه اولنا و المنکر لا خرناکالمنکر لا ولنا اما ان لولدی غیبه یرتاب فیها الناس الا من‏عصمه الله عزوجل »

. . . فرمانبری از آخرین ما همچون‏فرمانبری از نخستین ماست و انکار آخرین ما بسان انکار نخستین‏ماست . هان که فرزند من غیبتی خواهد داشت که مردم در آن دچارتردید خواهند شد مگر آن کسی که خدای عز و جل حفظش کند ..

امام حسن بن علی عسکری (ع) یازدهمین امام شیعیان، در سال 232 هجری به دنیا آمد و در هشتم ربیع الاول سال 260 رحلت کرد. آن حضرت پس از رحلت پدر، در سال 254، عهده‏دار امامت‏شد و در سن بیست و هشت‏سالگی رحلت کرد.

زمانی که متوکل عباسی، امام هادی (ع) را به سامرا آورد، خانواده آن حضرت نیز همراه وی بودند. در تمام این مدت، امام عسکری (ع) نیز در سامرا بود و هم چنان تا رحلت در همین شهر زندگی می‏کرد. آن حضرت در این مدت تحت نظر حکومت‏بوده و به ایشان توصیه شده بود که همچون افراد تبعید شده، حضور مداوم خود را به اطلاع حکومت‏برساند. افزون بر آن، بر وی بود تا هر دوشنبه و پنجشنبه در دار الخلافه حاضر شود.

ارتباط شیعیان با امام، بیشتر در میانه راه و یا از طریق خادمان ایشان صورت می‏گرفت. به شیعیان، توصیه شده بود که به صورت آشکار با امام تماسی نداشته باشند. امام به دلیل موقعیت‏خانوادگی و علمی خود، مورد احترام و علاقه مردم بودند. با این حال، این مانع از آن نبود که حکومت مزاحم ایشان نشود. یک بار در سال 256 در زمان مهتدی و بار دیگر در زمان معتز(به احتمال در سال 258) امام عسکری (ع) زندانی شدند. خبر دیگر حاکی است که امام در سال 259 هجری نیز در زندان بوده است.

اشاره کردیم که در این دوره، نظام وکالت، شیعیان بلاد مختلف را با امام مرتبط کرده بود. در برخی شهرها، عالمان برجسته‏ای بودند که خود هادی مردم بوده مشکلات فکری آنها را حل می‏کردند. در این زمان، یکی از شناخته شده ترین چهره‏ها، فضل بن شاذان نیشابوری بود که مقام ارجمندی میان اصحاب ائمه و علمای شیعه داشت. شیعیان مشکلات علمی خود را به کمک آنها حل می‏کردند و در صورتی که نیاز به نظر امام بود، وکلای حضرت در هر منطقه آماده بودند تا از راه‏هایی که می‏شناختند، نظر امام را جویا شوند. یکی از وکلای امام در ایران، علی بن مهزیار اهوازی بود که خود از محدثان بنام شیعه است. امام، به طور معمول، ضمن نامه‏ای به شیعیان، وکیل خویش را معرفی می‏کرد و اگر کسی از وکلا، مرتکب خطایی می‏شد، شخص دیگری را به جای وی معین می‏کردند.

از نتایج نظام وکالت، انسجام میان شیعیان بود که پراکندگی آنها در شهرها، انحراف آنها را در پی داشت. شیعیان از دو سوی در معرض انحراف بودند. نخست‏خارج شدن از مذهب شیعه و دیگر گرایش به افراطی‏گری که در دوران امامان آخر، فعالتر از پیش عمل می‏کرد. قرار گرفتن شیعیان در مدار نظام وکالت، عامل مهمی برای جلوگیری از انحراف آنها بود.

آنچه درباره وکلای امامان (ع) موجب تعجب آمیخته با تاسف عمیق شده، آن که گاه و بیگاه میان وکلا، افرادی یافت می‏شدند که در مقابل اموالی که شیعیان به آنها می‏سپردند تا به امام برسانند، دچار وسوسه شده دست‏به خیانت می‏زدند، و به همین سبب از طرف امام مورد لعن و سرزنش قرار گرفته و طرد می‏شدند. این امر تا بدانجا رسید که برخی از وکلا پس از رحلت امام، وفات او را انکار می‏کردند تا آن را بهانه قرار داده و از پرداخت پولهایی که نزد آنها جمع شده بود به امام بعدی طفره روند. اصولا می‏توان همین پیشامدها را یکی از علل مهم پیدایش فرقه‏های انشعابی میان شیعیان دانست.

از نظر فقهی و حدیثی، این زمان، تالیفات زیادی از اصحاب امامان (ع) در دست‏بود که هر کدام مشتمل بر احادیثی در زمینه‏های کلام، فقه، تفسیر و سیره نبوی بود. این کتابها را اصل می‏نامیدند. کتاب‏های مفصل حدیثی در قرن چهارم، مانند کافی کلینی و آثار شیخ صدوق، با استفاده از این اصل‏ها که در حدود چهار صد عدد بوده نگاشته شده است. درست در همین زمان، مؤلفان برجسته‏ای در قم زندگی می‏کردند که آثار فراوانی در علوم مذهبی، ادبی، تاریخی و دائرة المعارفی داشتند. این نشانگر قوت علمی جامعه شیعه در قرن سوم هجری است.

کتاب تفسیری از امام عسکری (ع) بر جای مانده که مشتمل بر روایات فراوانی از آن حضرت در تفسیر آیات قرآنی می‏باشد. این افزون بر روایات فقهی است.

مقام معظم رهبری، حضرت آیت اللّه خامنه ای درباره عید غدیر فرموده است: «روز عید غدیر که به نام عید ولایت نامیده می‌شود،... روزی است که مفهوم ولایت اسلامی، به وسیله پیامبر اکرم یک مصداق روشن و عینی پیدا کرد. برای کسانی که می‌خواهند از... اسلام نمونه ای ذکر بکنند، بهترین نمونه، همان کسی است که نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله او را به الهام الهی و به دستور پروردگار عالم، برای منصب عظیم ولایت آن روز معیّن فرمود. ولایت که عنوان حکومت در اسلام و شاخصه نظام اجتماعی وسیاسی برای اسلام است، یک معنای دقیق و ظریفی دارد که معنای اصل ولایت هم همان است و آن عبارت است از پیوستگی، پیوند، در هم پیچیدن و در هم تنیدگی؛ این معنای ولایت است».

عید غدیر، عید بسیار بزرگ و خاطره عظیم تاریخی است.

در کار غدیر باید هدف را مشخص کرد. بنشینید و واقعا روی مسائل فکر کنید. برای این کار وقت بگذارید.

در کار فرهنگی غدیر، باید مانند علامه امینی و مرحوم سیدشرف الدین کار کرد که الغدیر و المراجعات را تحویل دادند.

کسانی به درد کار غدیر می خورند که اهل این کار باشند؛ کار در مورد غدیر باید عمیق و گسترده باشد.

کار در مورد غدیر، کاری بزرگ و پر جاذبه است.

کار در موضوع غدیر باید پیوسته و دائم باشد و در مورد غدیر باید متخصص تربیت کرد.

عید غدیر، عید ولایت است، عید سیاست است، عید دخالت مردم در امر حکومت است، عید آحاد ملت و امت اسلامی است.

[عید غدیر]، حقیقتا روز بزرگ و عید تعیین کننده و عظیم القدری است.

عید إکمال دین و اتمام نعمت و هنگامه اعلان وصایت و ولایت امیرالمومنین علی علیه السلام فرخنده باد.

محمد ابن علی در تو دید روی علی را

که خورده است به نورت گره، زمام هدایت

هدایت است همه شیوۀ خدا و تو هادی

تو را رواست ز سوی خدا مقام هدایت