انتظارفرج
باسلام ازاینکه به وبلاگ خودسرزدین متشکرم ازشما خواهشمندم که نظرات خودتون رومنعکس کنیدانتظارفرج
باسلام ازاینکه به وبلاگ خودسرزدین متشکرم ازشما خواهشمندم که نظرات خودتون رومنعکس کنیدنشانههای ظهور، مفاهیم و اصطلاحات
متناسب با بررسی نشانه های ظهور، در این شماره مجله، برخی مفاهیم و اصطلاحات مرتبط با این موضوع را که معمولاً در کتاب ها و آثار مؤلفان اسلامی از آنها یاد می شود، بررسی می کنیم:
1. نشانه های ظهور
ظهور مصلح آخرین، حضرت بقیـه الله الاعظم ـ ارواحنا له الفداء ـ با حوادث طبیعی، رویدادهای اجتماعی و تحولات سیاسی و نظامی بسیاری همراه است که همه، از آماده شدن جهان برای ورود به عصری جدید و آغاز دورانی سرنوشت ساز از حیات کره خاک حکایت می کنند. از مجموع این حوادث، رویدادها و تحولات که پیش از ظهور یا هم زمان با آن رخ می دهند، به نشانه ها یا علایم ظهور تعبیر میشود. به این نکته هم باید توجه داشت که همه این نشانه ها در یک زمان رخ نمی دهند و از نظر دوری یا نزدیکی به وقت ظهور، با یکدیگر تفاوت دارند.
2. مَلاحِم
این واژه جمع «مَلْحَمَه» به معنای جنگ و خون ریزی بزرگ و رزمگاه است. در مورد ریشه این کلمه، برخی گفته اند: ملحمه از «لُحْمَه» به معنای تار و پود پارچه گرفته شده است و چون معمولاً در رزمگاه طرفین نبرد چون تار و پود پارچه در هم می پیچند، به آن «ملحمه» میگویند. برخی دیگر گفته اند: این کلمه از «لَحْم» به معنای گوشت گرفته شده است و بدان دلیل به رزمگاه «ملحمه» می گویند که در آن گوشت های کشته شدگان به فراوانی به چشم میخورد.1
ملاحم در اصطلاح به جنگها و رویدادهای مهم سیاسی و اجتماعی اطلاق می شود که پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله) و امامان معصوم(علیه السلام) از وقوع آنها خبر دادهاند.
ظهور
مصلح آخرین، حضرت بقیـه الله الاعظم ـ ارواحنا له الفداء ـ با حوادث
طبیعی، رویدادهای اجتماعی و تحولات سیاسی و نظامی بسیاری همراه است که همه،
از آماده شدن جهان برای ورود به عصری جدید و آغاز دورانی سرنوشت ساز از
حیات کره خاک حکایت می کنند.
3. فِتَن
کلمه «فتن» جمع «فتنه» به معنای آزمایش، امتحان، شورش، اختلاف آرا، رنج و محنت است. این واژه در اصل به عملی گفته می شود که برای پاک کردن طلا و نقره از نا خالصی انجام میگیرد.2 فتن در اصطلاح به معنای حوادث و رویدادهایی است که وقوع آنها در کلمات پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) و اهل بیت طاهرینش(علیه السلام) پیشگویی شده است.
4. اشراط الساعـه
کلمه «اشراط» جمع «شَرَط» به معنای علامت و نشان است.3 «اشراط الساع» یا «اشراط یوم القیام » در اصطلاح عبارت از «نشانههای برپایی قیامت» است. در منابع روایی، از برخی نشانه های ظهور به عنوان نشانه های برپایی قیامت یاد شده است.4
پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله) از همان سال های آغازین بعثت، بر اساس دانش ماورایی خود، به پیش گویی رویدادهای مختلف فرهنگی، سیاسی و اجتماعی می پرداخت که در آینده های دور و نزدیک در جامعه اسلامی روی خواهد داد. به تعبیر برخی از روایات، ایشان، مسلمانان را از همه حوادثی که تا آستانه قیامت رخ خواهد داد، آگاه می کرد. آن حضرت گاه مسلمانان را نسبت به رخدادهای مبارکی که در آینده رخ خواهد نمود، مژده و بشارت می داد و گاه آنان را از وقایع شومی که پیش روی آنهاست، برحذر می داشت. این رویه مستمر پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) در مورد پیشگویی رویدادهای مختلف به ویژه رویدادهایی که در آخر الزمان رخ خواهد داد، موجب شد که مسلمانان در طول سال های پربرکت حیات رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) از گنجینه ارزشمندی از روایات مربوط به حوادث آینده برخوردار شوند؛ گنجینهای که از همان سده های آغازین گسترش اسلام به دست مؤلفان، مورخان و محدّثان، جمعآوری و در اختیار نسلهای آینده گذاشته شد.
مؤلفان اسلامی مجموعه روایت هایی را که به ویژه از پیامبر اسلام در زمینه حوادث مختلف اجتماعی و سیاسی وارد شده بود، در کتاب هایی که معمولاً با عناوینی همچون علامات المهدی، علامات مهدی آخرالزمان، علایم الظهور، أشراط الساع، علامات یوم القیامه، الفتن، الملاحم، الفتن و المحن، الفتن و... نامیده میشده است، جمعآوری کردهاند.5
گفتنی است کتابشناس بزرگ شیعی، «آقا بزرگ تهرانی»؛ از بیش از سی مورد کتاب که با عناوینی نظیر «الفتن و الملاحم» نوشته شدهاند، یاد کرده است.6
5. شرایط ظهور
به مجموعه زمینه ها و بستر های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی که در صورت فراهم شدن آنها ظهور امام مهدی(عج) رخ خواهد داد، «شرایط ظهور» گفته می شود. البته در اینکه با قاطعیت بتوان اموری را از شرایط ظهور برشمرد و ادعا کرد که با تحقق آنها حتماً ظهور محقق خواهد شد، تردید وجود دارد، با این حال، شاید بتوان از برخی روایات چنین استفاده کرد که اموری مانند آمادگی فکری و عملی مردم برای ظهور امام عدالت گستر، عزم جدی آنها برای وفا به پیمان خود در برابر آن امام، وجود تعداد کافی یاران مخلص و وفادار، ناامیدی کامل مردم از طرح ها و برنامه های دست ساخته بشر برای اصلاح وضع جهان و... از شرایط ظهور به شمار می آیند.
گفتنی است برخی افراد، نشانه های ظهور را با شرایط ظهور اشتباه می گیرند و گمان می کنند ظهور امام مهدی(عج) به تحقق این نشانه ها بستگی دارد و تا زمانی که آنها رخ ندهد، لزوماً ظهور واقع نخواهد شد، در حالی که نشانه های ظهور تنها جنبه آگاهی بخشی، بیدار سازی و هشدار دهی دارند و راه هایی برای تشخیص منجی موعود حقیقی از موعودهای دروغین به شمار می آیند. بنابراین، چه بسا امکان دارد که اراده خداوند به ظهور امام مهدی(عج) تعلق گیرد بی آنکه برخی از نشانه های ظهور محقق شده باشند. در معارف شیعی، از این موضوع به «بداء» تعبیر میشود.7
ابراهیم شفیعی سروستانی
تهیه و تنظیم: گروه دین و اندیشه تبیان
پی‌نوشت‌ها:
1. لسان العرب، ج 12، ص 254، ماده «لحم».
2. همان، ج 10، ص 178، ماده «فتن».
3) همان، ج 7، ص 82 .
4. در یکی از این روایات نشانه های برپایی قیامت به نقل از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) چنین بیان شده است: «لا تقوم الساع[ حتی تکون عشر آیات: الدجال و الدخان و طلوع الشمس من مغربها، و دابّ[ الأرض و یأجوج و مأجوج و ثلاث[ خسوف: خسف بالمشرق و خسف بالمغرب و خسف بجزیر\ العرب و نار تخرج من قعر عدن تسوق الناس إلی المحشر تنزل معهم إذا نزلوا و تقبل معهم إذا أقبلوا.» بحار الأنوار، ج 6 ، ص 303، ح 1 و ج 52، ص 209.
5. ر.ک: نعیم بن حماد بن معاویه، الفتن، تحقیق: مجدی بن منصور بن سید الشوری، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1418 ه. ق، ص 11.
6. ر.ک: آقا بزرگ طهرانی، الذریع[ إلی تصانیف الشیعه، چاپ دوم: بیروت، دارالاضواء، بیتا، ج 16، صص 114 - 112، ج 22، صص 190 - 187.
7. درباره موضوع «بداء» به مقاله‌ای که در صفحات 36ـ39 همین شماره مجله آمده است مراجعه نمایید.
