کم کم غروب ماه خدا دیده می‌شود

ماه رمضان، ماه ضیافت الهی با همه خوبی‌ها و برکاتی که دارد به پایان رسیده، اما وداع با این ماه، وداعی جانکاه و دشوار است که اهل رمضان را دچار غم و اندوه می‌کند.

بی‌شک اگر آثار و پیامدهای معنوی ماه مبارک رمضان را در غیر از این ماه حفظ شود، گویا این ماه ضیافت پایانی نخواهد داشت و وداع با این ماه هرگز به معنای وداع با ویژگی‌های ارزشمند آن نیست.

این گونه است که امام سجاد(ع) در وداع جانکاه خود با ماه مبارک رمضان می‌فرماید: «سلام بر تو که قبل از آمدنت، در آرزویت به سر مى‌بردیم و پیش از رفتنت بر هجرانت محزونیم، سلام بر تو که چه بدى‌ها که به سبب تو از جانب ما گشته و چه خوبی‌ها که از برکت تو به سوى ما سرازیر شده!، سلام بر تو و بر شب قدرى که از هزار ماه بهتر است، سلام بر تو که دیروز چه سخت بر تو دل بسته بودیم و فردا چه بسیار شایق تو مى‌شویم!، سلام بر تو و بر فضیلت تو که از آن محروم گشتیم و بر برکات گذشته‌ات که از دست ما گرفته شد.»

خداوندا تو از خالص‌ترین آن وظایف و برگزیده‌ترین آن فرایض، ماه رمضان را قرار دادى که آن را ازمیان سایر ماهها برگزیدى و از میان همه زمان‌ها و عصرها اختیار کردى و بر تمام اوقات سال ترجیح دادى؛ زیرا در آن قرآن و نور نازل نمودى و ایمان را در این ماه چند برابر ساختى و روزه گرفتن را در آن واجب فرمودى و به شب ‌زنده‌دارى در آن ترغیب کردى و شب قدر را، که از هزار شب با ارزش‌تر است، در آن بزرگ داشتى.

پس ما را محض این ماه، بر سایر امم برترى دادى و در پرتو فضل آن، ما را از میان همه ملت‌ها برگزیدى. پس به فرمانت روزش را روزه گرفتیم و در شبش به کمک تو به عبادت برخاستیم و به وسیله روزه و نمازش، طالب رحمتى که براى ما مهیّا فرمودى شدیم و آن را وسیله رسیدن به ثواب تو قرار دادیم و تو بر آنچه بندگانت بدان رغبت دارند، قادرى، و آنچه را از احسانت خواسته شود، بخشنده‌اى و به آنکه جهت رسیدن به قرب تو بکوشد، نزدیکى.

توبه، دری به سوی بخشش

بارالها! تویى که بر بندگانت درى به سوى بخشش خود باز کرده‌اى، و آن را باب توبه نامیده‌اى و بر آن در گشوده راهنمایى از وحى خود قرار داده‌اى تا آن را گم نکنند؛ پس عذر کسى که از ورود به آن خانه غفلت کند، پس از گشوده شدن در و به‌پا داشتن راهنما چه خواهد بود؟

پروردگارا! ما اهل این ماهیم که ما را به آن شرافت بخشیدى و توفیق ادراکش را به ما عنایت فرمودى، آن‌گاه که تیره ‌بختان وقتش را نشناختند و از بخت بدشان از فضلش محروم شدند.

بدین سبب بندگان واقعى به نعمتت تو را یاد کردند و به بخششت شکر آوردند، و به فرمانت به دعا برخاستند و به خاطر گرفتن عطاى افزونت، صدقه دادند و تنها راه آزادى آنان از خشم تو و دستیابى به رضاى حضرتت در آن بود.

ماه رمضان، ماه درک محرومان

رئیس سازمان تبلیغات اسلامی قم در گفتگو با خبرنگار مهر که به صورت درددل با خدا و دعا بیان کرده بود، می‌گوید: خدایا با لطف و رحمتی که به بندگانت داشتی ماه مبارک رمضان را به همه زیبایی‌هایش به آنها ارزانی داشتی. ماه رمضانی که با آمدنش دل‌های بندگان را نرم، اندیشه‌ها باطراوت و گناهان کاهش یافت.

حجت‌الاسلام عباس اسکندری ادامه ‌داد: خدایا در این ماه رمضان با قرآنت انس بیشتری یافتیم و به برکت روزه و روزه‌داری فهم بهتری از کلام و سخنانت روزی‌مان کردی. در این ماه شریف همگان با هم مهربان‌تر شدیم، از خطاهای یکدیگر درگذشتیم و یار و کمک‌کار یکدیگر شدیم.

وی می‌گوید: به واسطه گرسنگی این ماه بیشتر به یاد فقرا و محرومان و درماندگان بودیم، مقداری از رنج نداشتن و گرسنگی آنها را با همه وجود احساس کردیم و در شب‌های قدر به خاطر نزول فیوضات کریمانه‌ات با ذات اقدست، انس و ارتباط بیشتری حاصل شود و برکاتی که قلم‌ها قادر به شمارش آنان نیست، نصیبمان کردی.

غصه از دست‌دادن شب‌های مهتابی معنوی

خدایا ازاین جهت که توفیقمان دادی که توانستیم در حد توان خود به تکالیف این ماه عزیز عمل کنیم هم سپاس بی‌پایان به درگاهت داریم و هم خوشحالیم، لکن از این جهت که از روزهای خوش روزه‌داری و شب‌های مهتابی معنوی را از دست می‌دهیم غصه داریم.

اسکندری می‌گوید: خدایا تو خود از دل ما باخبری ، ماه رمضان که می‌رود مثل آن است که جانمان می‌رود، خدایا خوب می‌دانی که به خاطر رفتنش بغض گلویمان را می‌فشارد و اشک در چشمانمان حلقه زده است. پس از خدای مهربان در حفظ دستاورد‌های ماه رمضان کمک‌مان کن و توفیق درک ماه رمضان دیگری و شب‌های قدر دیگری را روزی‌مان فرما.

باز هم باختم

امیرحسین تابش‌نژاد که خود را باخته این ماه پربرکت وضیافت الهی می‌داند، می‌گوید: این همه روایات و آیات فراوانی در مورد عظمت ماه مبارک رمضان و شب قدر وجود دارد اما من وقتی به خودم نگاه می‌کنم این احساس را دارم که فقط یک ماه دهنم را ازخوردن و آشامیدن بستم. وی ادامه می‌دهد: وقتی این سئوال درذهنم تداعی می‌شود که آیا چیزهایی که اولیای خدا درماه رمضان ذره‌ای از آنها را درک کرده‌اند چیزی نصیب من شد؟ متوجه می‌شوم که در ماه مبارک رمضان فقط ذره‌ای احساس تشنگی و گرسنگی داشتم.

تابش‌نژاد شب عید فطر را یکی از غمبارترین لحظات زندگی خود می‌داند و می‌گوید: وقتی شب عید فطر می‌رسد اشکم در می‌ آید، البته نه به خاطر ظاهرنمایی که از فراغ ماه رمضان باشد بلکه احساس دلتنگی می‌کنم و آه از نهادم بلند می‌شود و با خودم می‌گویم باز هم باختم.

وی اظهار می‌دارد: هر افطار یا شب جمعه‌ای که فرا می‌رسد خداوند تعدادی از بندگانش را می‌بخشد، در شب قدر هم در رحمت الهی به روی بندگان باز است وهمه گنهکاران با توبه وانابه بخشیده می‌شوند اما دلم به حال خودم می‌سوزد که در بین این افرادی که فوج فوج تضمین ورود به بهشت را از خداوند می‌گیرند، نباشم.

احساس دلتنگی می‌کنم

اشرف یوسفی نیز که احساس دلتنگی عجیبی دارد دراین زمینه می‌گوید: هرساله در روزهای پایانی ماه مبارک رمضان احساس دلتنگی عجیبی دارم و تاسف می‌خورم که این روزهای پربرکت چقدر زود گذشت.

این کارشناس فرهنگی با بیان اینکه خداحافظی همیشه ناخوشایند و تلخ است، ادامه می‌دهد: خداحافظی با ماه مبارک رمضان بسیار تلخ‌تر است. ماهی که درآن جز زیبایی معنوی و قرب به خدا چیزی نبوده، ماهی که وداع آن شاید آخرین وداع باشد، ماهی که شب‌های آن بهترین شب‌ها و روزهای آن بهترین روزهاست، ماهی که وداع با آن با وداع همه میهمانی‌ها فرق دارد و خداوند در این ماه رحمت واسعه خویش را به روی همه بندگانش قرار داده و توبه همه را می‌پذیرد.

یوسفی تصریح می‌کند: همیشه بیم آن دارم که در این ماهی که سفره میهمانی خداوند پهن است آیا مهمان خوبی بودم و توانستم از این خان نعمت الهی توشه‌ای بردارم.

وی از ماه رمضان به عنوان ماه مهمانی خدا، مغفرت و روزه یاد می‌کند و می‌گوید: درست است که ماه رمضان به پایان رسیده است اما به امید آن هستیم که خداوند عیدی بندگانی که بهره‌ای از این ماه برده‌اند را در روز عید فطر بدهد.

یوسفی تصریح می‌کند: در ماه مبارک رمضان خداوند سفره نعمت و رحمت و مغفرت خود را گستراند و ما باید درخواست کننده این نعمات باشیم.

وقتی خبرنگار مهر از حجت‌الاسلام سید جواد عظیمی مسئول دارالقرآن الکریم قم در مورد احساسش از پایان یافتن ماه ضیافت الهی پرسید، او با بیان دو بیت شعر گفت:

تا که چشمم باز شد دیدم که یارم رفته است / ماه مهمانی تمام و مه‌نگارم رفته است

با گل این بوستان تازه انسی داشتم /  گرم گل بودم که دیدم گلعذارم رفته است

وی ادامه می‌دهد: ماه مبارک رمضان، ماه محبت‌ها، لطافت‌ها، صمیمیت‌ها، مهربانی‌ها، انس و الفت‌هاست؛ نکند وداع با ماه مبارک رمضان وداع با این برکات و نعمات باشد.

این کارشناس قرآنی می‌گوید: اگر چه نگارم رفته است ولی باید از یادگاران به جا مانده از آن به خوبی مراقبت کرد تا هر وقت دلمان تنگ شد استشمام دل انگیز آنها، یاد نگارمان را در وجودمان تازه کند.

غمگینم

مریم رسولی نیز وقتی با سئوال خبرنگارمهر مواجه شد، اشک در چشمانش حلقه زد و با سخنانی بغض آلود، لحظات پایانی ماه مبارک رمضان را بسیار غم‌انگیز توصیف می‌کند و می‌گوید: چگونه با این ضیافت الهی وداع کنم که‌اندوخته‌ای ندارم؟

وی ادامه می‌دهد: همیشه در این لحظات حیرانم و افسوس می‌خورم که در ماه ضیافت الهی غافل بودم.

رسولی وداع با ماه رحمت و مغفرت را وداع جانکاه توصیف می‌کند و می‌گوید: این وداع، اهل رمضان را دچار غم و اندوه فراوان می‌کند، آنهایی که از لحظات قدسی این ماه توشه‌ای برداشتند و کمتر گناه‌آلود بودند، خیرشان در این ماه بیشتر است.

و اینک ... .

اینک آن را وداع مى‌گوئیم؛ وداع کسى که هجرانش بر ما غم‌انگیز است و روى گرداندنش ما را به‌اندوه و وحشت دچار کرده و بر عهده ما پیمان ناگسستنى و حرمت در خور توجه و حق لازم دارد.

خداوندا پس تو را سپاس همراه با اقرار به بدی‌هایمان و اعتراف به سهل‌انگاریمان، در حالى که در قلوبمان ندامت قطعى و بر زبانمان عذر صادقانه داریم. پس ما را با توجه به اعتراف به تقصیرى که در این ماه داشتیم، مزدى عنایت کن که تدارک‌کننده فضیلت‌هاى دل‌خواهمان و جایگزین ذخیره‌هایى که مورد علاقه ماست، باشد و عذر ما را در کوتاهى از اداى حقّت قبول کن و آینده عمرمان را به ماه رمضان آینده که در پیش داریم، برسان و چون ما را به آن رساندى، ما را بر انجام عبادتى که سزاوار توست، یارى ده و به انجام طاعتى که شایسته آن ماه است.

بارالها! هر گناه کوچک یا بزرگى که در این ماه به آن دست زدیم، یا معصیتى که به آن آلوده گشتیم یا خطایى که مرتکب شدیم، از روى عمد یا فراموشى، که در آن به خود ظلم کرده یا حرمت دیگرى را بدان دریده باشیم، پس بر محمد و آلش درود فرست، و ما را از همه آنها در پرده ستارى حضرتت بپوشان و به عفوت از ما بگذر و ما را در آن ماه شهره به پیش دیده شماتت ‌کنندگان قرار مده و زبان طعنه‌زنندگان را بر ما باز مکن و ما را به کارى بدار که سبب فرونهادن گناهان و پوشاندن آن چیزى شود که در آن ماه بر ما نمى‌پسندى.

به مهربانی‌ات که پایان ندارد و احسانت که کاستى نمى‌پذیرد، خداوندا برمحمد وآلش درود فرست و درد ازدست رفتن رمضانمان را جبران کن و روزعیدمان و فطرمان را برما مبارک گردان و آن را از بهترین روزهایى قرار ده که بر ما گذشته، که بیشترین عفو را موجب و بیشترین معاصى را محوکننده باشد و گناهان پنهان و آشکار ما را مورد مغفرت قرار ده.

بارالها! پایان یافتن این ماه را پایان یافتن خطاهایمان قرار ده و به دنبال خارج شدنش، ما را از بدی‌هایمان خارج کن و ما را از سعادت‌مندترین اهل این ماه به آن و پرنصیب‌ترین آنان در آن و بهره‌مندترین ایشان از خودت قرار ده.